Leren en werken aan kwaliteit

​De zorg is volop in ontwikkeling. Ook de behoeften van cliënten veranderen. Medewerkers worden steeds uitgedaagd om hun werk zo goed mogelijk te doen. Dat vraagt om nieuwe manieren van werken.

In dit deel gaan we in op de manier waarop medewerkers en vrijwilligers bij BrabantZorg zorgen voor een goede dienstverlening aan cliënten. Daarbij willen wij steeds leren en verbeteren. BrabantZorg maakt gebruik van professionele richtlijnen, landelijke en lokale informatie, ervaringsonderzoeken en interne metingen zoals audits. Met een audit wordt voor een bepaald onderwerp onderzocht wat er goed gaat, en wat beter kan. Onder het hoofdstuk "meten van kwaliteit" staat meer informatie over audits.

Elke dag zo fijn mogelijk

Positieve gezondheid is het uitgangspunt in onze dienstverlening. We kijken naar wat iemand zelf nog kan en bieden ondersteuning als dat nodig is. Zo kan de toenemende groep ouderen zo zelfstandig mogelijk blijven wonen en leven, met de juiste zorg. Door goed te luisteren en de mensen echt te kennen, geven we cliënten zo veel mogelijk de regie over hun leven.

Elke dag zo fijn mogelijk, ook als het niet gaat zoals het ging. Dat is wat ons drijft bij BrabantZorg. Jezelf zijn en samen met de mensen om je heen het leven leiden zoals je dat fijn vindt. Elke dag weer. Daar gaat het ons om. Wij ondersteunen bij het verbeteren of zo veel mogelijk behouden van het eigen leven. Dat kunnen we niet alleen. Samen met de cliënten en de mensen om hen heen onderzoeken we de mogelijkheden om het leven fijn voort te zetten. We stellen vragen om hen goed te leren kennen. Met elkaar kijken we wat cliënten samen met hun naasten zelf nog kunnen en hoe wij hen kunnen ondersteunen. Wij houden rekening met hun gewoontes en sluiten daar zo veel mogelijk bij aan. Daar voegen we onze deskundigheid en aandacht aan toe.

Persoonsgerichte zorg dus, waarbij we afspraken vastleggen in het cliëntendossier. Iedere cliënt bij BrabantZorg heeft een elektronisch cliëntendossier (ECD), wij noemen dat het LeefZorgPlan. Het bevat alle gegevens die rondom de zorg worden vastgelegd, waaronder afspraken die gemaakt worden tussen de cliënt en BrabantZorg. We meten of er volgens afspraak wordt gewerkt.

Governancecode Zorg

Goed bestuur en toezicht zijn belangrijke voorwaarden voor goede zorg. Met de Governancecode Zorg volgt BrabantZorg zeven principes voor de inrichting van de organisatie en de wijze waarop het bestuur en toezicht functioneert. Deze principes worden in de hele sector onderschreven en op waarde geschat. De code draagt bij aan het inrichten van een organisatie die bijdraagt aan het waarborgen van goede zorg, aan het realiseren van de maatschappelijke doelstelling en het maatschappelijk vertrouwen. 

Hier vindt u de Governancecode Zorg 2017.

Dit hebben we gedaan in 2020

Elke dag zo fijn mogelijk

Positieve gezondheid is het uitgangspunt in onze dienstverlening. We kijken naar wat iemand zelf nog kan en bieden ondersteuning als dat nodig is. Zo kan de toenemende groep ouderen zo zelfstandig mogelijk blijven wonen en leven, met de juiste zorg. Door goed te luisteren en de mensen echt te kennen, geven we cliënten zo veel mogelijk de regie over hun leven. 

Elke dag zo fijn mogelijk, dat is wat ons drijft bij BrabantZorg. Deze kernbedoeling zetten we voort. We faciliteren medewerkers om volgens dit gedachtegoed te werken. We introduceren hiervoor ook het 'Samengesprek' als gespreksinstrument. Hierbij wordt de omgeving van de cliënt nadrukkelijk betrokken bij het zoeken naar passende oplossingen. Om de eigen regie van cliënten te vergroten en de inbedding van positieve gezondheid te verbeteren, heeft BrabantZorg ook in 2020 extra geïnvesteerd in werving en behoud van medewerkers

Samen werken we zo

Het doel van 'samen werken we zo' is om meer dan voorheen met elkaar samen te werken, te werken in eenvoudige, uniforme en efficiënte werkprocessen, ons te houden aan de gezamenlijke afspraken of spelregels, te doen wat we zeggen en te zeggen wat we doen en elkaar aan te spreken als dat nodig is. Uiteindelijk willen we zoveel mogelijk tijd kunnen besteden aan de dienstverlening aan cliënten. In een aantal locaties hebben we deze manier van werken in 2020 uitgeprobeerd. Daar hebben we met een serviceteam gewerkt met heldere afspraken die we 'spelregels' noemen. Dit serviceteam biedt ondersteuning aan alle medewerkers die direct bij de cliënt zijn betrokken. We hebben gewerkt met andere cliëntdossiers die volgens eenvoudige, uniforme en efficiënte principes zijn ingericht. En we hebben gewerkt met kantoorautomatisering die net zo gemakkelijk is als thuis. Waardoor het werken voor de medewerker in het primaire proces ook 'zo fijn mogelijk' wordt en de gewenste cultuurverandering mogelijk wordt gemaakt. De proef is eind mei 2020 geëindigd. Na de evaluatie die daarop volgde is besloten om in 2021 "samen werken we zo" in de hele organisatie in te voeren. ​

Zelforganisatie

In 2020 zijn we verder gegaan met de ontwikkeling naar zelforganiserende teams. Bij BrabantZorg geloven we dat als medewerkers meer de touwtjes in handen hebben, zij meer plezier hebben in hun werk en dat zorgt voor tevredener klanten en hun naasten. Dat is wat wij willen bereiken met zelforganisatie, in combinatie met een management dat werkt volgens de principes van Inspirerend Leiderschap.

Het doel was dat aan het einde van 2020 alle 451 teams zelforganiserend zijn. Door corona is dit doel niet behaald. In de periode maart – juni is alle aandacht uitgegaan naar de maatregelen die nodig waren om veilige zorg te kunnen blijven bieden, terwijl veel locaties zwaar getroffen waren door uitbraken van Covid-19. Ook moesten alle zeilen bijgezet worden om voldoende inzet van personeel te kunnen blijven waarborgen. De aanvankelijke doelstelling van zelforganisatie wordt nu gerealiseerd in het project 'Samen werken we zo!'

Samen Sterk

Het project Samen Sterk draagt bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg- en dienstverlening. Familiecoaches (vrijwilligers) voeren in een vroegtijdig stadium gesprekken met de cliënt of hun direct betrokkenen, waarbij  een schat van informatie vrijkomt voor de professionals. Met deze kennis kan de dienstverlening verbeterd worden.  Dit project is deels uitgevoerd in 2020 maar de ontwikkelingen door corona hebben dit wel belemmerd. In een aantal locaties zijn nieuwe vormen van familie raadpleging geïntroduceerd als alternatief voor het concept Samen Sterk.

Zorgtechnologie

BrabantZorg zet ook in 2020 stevig in op de ontwikkeling en introductie van technologie in de zorg. Met de aanstelling van vier consulenten zorgtechnologie en in samenwerking met onze partner NAAST zoeken we naar mogelijkheden om cliënten langer zelfstandig te houden en de professionele inzet terug te brengen. Omdat vanwege Covid-19 het lange tijd niet mogelijk was om cliënten te bezoeken, heeft de inzet van zorgtechnologie in 2020 een grote vlucht genomen. Vooral oplossingen om op afstand contact te hebben met naasten zijn flink toegenomen.

Inzet kwaliteitsmiddelen

Zoals ook in 2019 waren er in 2020 extra gelden beschikbaar om in te zetten in de zorg. Het doel van deze "kwaliteitsmiddelen" die door de minister beschikbaar zijn gesteld, is om te voldoen aan de normen van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Voor 2020 is besloten dat we nog beter de inzet van kwaliteitsgelden koppelen aan het voldoen aan het kwaliteitskader. In februari hebben alle locaties ingevuld in hoeverre zij aan de normen van het kwaliteitskader voldoen. Daar waar zij "oranje" of "rood" scoorden (voldoet deels of voldoet niet), hebben zij een plan gemaakt waarin zij laten zien wat zij gaan doen om wel aan alle normen van het kader te voldoen. De ene locatie heeft het nodig om meer zorgtechnologie te gaan inzetten, de andere locatie heeft een extra gastvrouw nodig en een derde locatie werkt aan meer inzet van vrijwilligers. Hiermee zijn de locaties in 2020 aan de slag gegaan, en eind 2020 meten we hoever we zijn. Het doel is dat we dan in totaal voor 70% van de normen "groen" scoren en 30% "oranje". Eind 2021 moeten alle locaties aan alle normen voldoen (100% groen).

Vrijheidsbevordering voor cliënten met een BOPZ-indicatie

2020 was het overgangsjaar van de BOPZ naar de Wzd (Wet zorg en dwang). Deze wet richt zich op alle vormen van onvrijwillige zorg. BrabantZorg spant zich in om onvrijwillige zorg tot een minimum te beperken. Vanuit onze visie gaan we zo veel mogelijk uit van de eigen regie van cliënten, maar de veiligheid van cliënten en medewerkers mag daarbij niet in het gedrang komen. Medewerkers kijken kritisch naar het nut en de noodzaak van onvrijwillige zorg en zoeken zo snel mogelijk naar passende alternatieven. Het eerste half jaar van 2020 is er aandacht geweest voor het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen en het verlenen van onvrijwillige zorg in zijn algemeen. Het inzetten op het beheersen en terugdringen van de verspreiding van Covid-19 heeft gemaakt dat hier soms andere besluiten in zijn genomen. Na een aantal intensieve maanden is het zaak om de balans weer terug te laten keren richting het handelen vanuit de Wet zorg en dwang. 

In algemene zin is op te merken dat medewerkers zich bewust zijn van wat onvrijwillige zorg is. De noodzaak om dit te voorkomen door het inzetten van alternatieven wordt ook begrepen. Hoe dit om te zetten naar handelen blijft nog achter. Hier wordt in het laatste kwartaal van 2020 en het eerste half jaar van 2021 veel aandacht aan gegeven. Dit zal gebeuren door scholing. Ook de multidisciplinair overleggen rondom de zorgvragen dragen hieraan bij. 

Het aantal aanvragen met een Rechterlijke Machtiging is verdubbeld ten opzichte van dezelfde periode in 2019. Een aantal van de BOPZ registraties zijn al omgezet naar afspraken volgens de Wzd. Nieuwe zorgafspraken van onvrijwillige zorg worden nu op de nieuwe manier geregistreerd. 

Nieuwe woonvormen

Samen met BrabantWonen heeft BrabantZorg het concept ComfortWonen ontwikkeld. Deze vorm van wonen combineert zelfstandig wonen met het comfort van extra dienstverlening op het gebied van voeding, wasverzorging of dagbesteding. Het Comfortwonen is een gewild concept, toch gaan we dit in de intramurale locaties weer afbouwen. De ruimte is nodig voor de zwaardere zorg.

In september 2020 is de verbouw van de locatie in Geffen gestart en ook de plannen rond Leefgoed Veghel zijn van start gegaan. Dit loopt door in 2021. Tevens is groen licht gegeven voor de verbouwing van de locatie Maasland in Herpen en zijn er forse stappen gezet in de richting van de ontwikkeling van nieuwbouw op het terrein van de locatie Nieuwe Hoeven in Schaijk.

Werken aan kwaliteit

BrabantZorg voert interne audits uit. Er is een planning en een werkwijze. De audits worden uitgevoerd door collega's van zorg en behandeling. Zij toetsen op een gestructureerde wijze de kwaliteit binnen de teams en locaties van BrabantZorg. In 2020 zijn door corona niet alle geplande audits uitgevoerd.

We blijven onze ervaringsonderzoeken uitvoeren onder cliënten, vrijwilligers en medewerkers. De uitkomsten zijn zichtbaar in een dashboard. Hierdoor hebben teams de mogelijkheid om verbeterpunten of speerpunten vast te stellen voor verbetering van de dienstverlening. Daarnaast blijven we de ontwikkelingen volgen rondom de meting "ervaren kwaliteit" volgens het kader wijkverpleging.

Hier werken we aan in 2021

Elke dag zo fijn mogelijk

Onze visie van 'Elke dag zo fijn mogelijk' met de vier richtingwijzers 'ik vraag het u', 'ik ken u echt', 'ik werk samen' en 'ik versta mijn vak' en de principes van positieve gezondheid, blijft de kern van onze zorg- en dienstverlening. We willen dit in 2021 nog een niveau verder brengen. Nog actiever werken aan zingeving, betekenis behouden en levensplezier voor cliënten. Focus op de cliënt alleen is niet voldoende; we willen onze ondersteuning nog actiever richten op de familie, omgeving, het netwerk, de buurt of wijk en de gemeenschap, met effect op het levensplezier en betekenisvol zijn van mensen. Het programma 'Samen werken we zo', wat in 2020 eerst als proef van start is gegaan, zal vanaf 2021 in de hele organisatie ingevoerd worden. We denken dat we met 'samen werken we zo' nog verder onze visie 'Elke dag zo fijn mogelijk' kunnen waarmaken.

Samen werken we zo

Vanaf januari 2021 willen we alle systemen (elektronisch cliëntdossiers en de kantoorautomatisering) omgezet hebben naar de systemen volgens 'samen werken we zo'. Dan zal tijdens de rest van 2021 het werken volgens de visie van 'samen werken we zo' ingevoerd worden. Het doel van 'samen werken we zo' is om optimaal met elkaar samen te werken, te werken in eenvoudige, uniforme en efficiënte werkprocessen, ons te houden aan de gezamenlijke afspraken of spelregels, te doen wat we zeggen en te zeggen wat we doen en elkaar aan te spreken als dat nodig is. Een Serviceteam biedt alle ondersteuning aan alle medewerkers die direct bij de cliënt zijn betrokken zodat zij hun tijd kunnen inzetten voor wat belangrijk is: het bieden van goede zorg en dienstverlening aan de cliënt. We gaan werken met een nieuw zorgdossiers voor woon-, wijk- en behandelzorg. In deze zorgdossiers gaan we uit van wat de cliënt nog zelf kan en waarbij echt hulp nodig  is. In de zorgdossiers van woon- en wijkzorg is het zelfs mogelijk dat de cliënt en familie inzicht krijgen in het dossier. Ook kunnen zij het levensverhaal en foto's van vroeger delen. Zo wordt zorg nog persoonlijker.

Zelforganisatie

In 2021 gaan we verder met de ontwikkeling naar zelforganiserende teams. De teams die dit niet hebben kunnen afronden in verband met corona in 2020, pakken dit samen met de ontwikkelingen van 'Samen werken we zo' verder op in 2021.

Klantproces

In 2020 is het 'klantproces' (alles van de eerste aanmelding, opname en uiteindelijk weer de beëindiging van de zorg) beschreven. Eerder was er nog geen eenduidig plaatsingsbeleid, dat is er nu wel. Omdat de zorgzwaarte toeneemt is het belangrijk om op een meer eenduidige manier nieuwe cliënten te gaan plaatsen. Cliënten voor wie plaatsing het meest urgent is, worden het eerst geplaatst wanneer er een plek beschikbaar komt op een locatie die voor hen passend is. We verwachten onder andere dat hierdoor cliënten sneller opgenomen kunnen worden op een passende plek, als de nood hoog is. En dat er een snellere doorstroom is van cliënten die na hun revalidatie niet meer naar huis kunnen. De beschrijving is in 2020 goedgekeurd, vanaf 2021 gaan we er ook mee werken.

Zorgtechnologie

De ontwikkeling van zorgtechnologie blijft in 2021 doorgaan. Wij geloven dat inzet van zorgtechnologie de toekomst heeft, om de zorg te kunnen blijven leveren aan een steeds groter wordende groep ouderen. De consulenten zorgtechnologie zullen in 2021 werken aan bekendheid van de mogelijkheden zodat locaties weten hoe zij zorgtechnologie kunnen inzetten. Zo kan een automatische medicijndispenser een cliënt met lichte dementie eigen regie teruggeven, doordat deze nu zelf zijn of haar medicatie kan innemen in plaats van afhankelijk te zijn van een verpleegkundige. Of een robotkat kan voor eenzame bewoners op een afdeling sociale interactie bevorderen. Leefcirkels geven cliënten meer vrijheid om te gaan en staan waar ze willen. Enzovoorts.

Wet zorg en dwang

In 2021 gaat gewerkt worden met het nieuwe zorgdossier. Dit is ondersteunend aan een goede uitvoering  van de Wet zorg en dwang, bijvoorbeeld een goede registratie van evaluaties. In het eerste half jaar van 2021 zal veel aandacht gegeven worden aan een juiste uitvoering van de Wet zorg en dwang. Dit zal gebeuren middels scholing en volgen uit de multidisciplinair overleggen rondom de zorgvragen.

Werken aan kwaliteit

BrabantZorg blijft ook in 2021 interne audits uitvoeren op thema's zoals medicatie, persoonsgerichte zorg, eten en drinken en de Wet zorg en dwang. Ook zijn er checks op bijvoorbeeld de kwaliteit van schoonmaak.

Daarnaast voeren we ervaringsonderzoeken uit onder cliënten, vrijwilligers en medewerkers. In 2021 wordt een nieuw dashboard ontwikkeld waarin managers beter kunnen volgen wat de stand van zaken is, onder andere op allerlei kwaliteitsonderwerpen. Ook wordt vanaf 2021 het ervaringsonderzoek onder cliënten via het elektronisch cliëntdossier uitgezet. We denken dat cliënten en contactpersonen dan makkelijker het onderzoek kunnen invullen. Zij hoeven niet meer te wachten tot zij via mail een link naar de vrage​nlijst toegestuurd krijgen. In plaats daarvan kunnen zij in hun persoonlijke dossier zelf een vragenlijst invullen wanneer zij maar willen. Voor medewerkers en vrijwilligers gaan we de huidige manier van ervaringsonderzoeken evalueren. Het doel is om meer reacties te ontvangen en om meer te doen met de resultaten.

Ook blijven we de ontwikkelingen volgen rondom de meting "ervaren kwaliteit" volgens het kader wijkverpleging.

Personeelssamenstelling

Om goede zorg te kunnen bieden is voldoende bevoegd en bekwaam personeel nodig. Gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt vormt dit voor BrabantZorg één van de grootste uitdagingen in de komende jaren. Op basis van de kwaliteitsmiddelen die de komende jaren beschikbaar komen, is een plan ontwikkeld om de instroom te vergroten, het leerklimaat te verbeteren, het werk anders te organiseren en de uitstroom van medewerkers te beperken.

In 2020 zullen locaties meer 'op maat' besluiten nemen over personeelsinzet, op basis van het plan dat zij maken om te voldoen aan het kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Zie ook de paragraaf "inzet kwaliteitsmiddelen". De krapte op de arbeidsmarkt is niet verminderd dus de acties die we daarop uitgezet hebben, blijven we doen in 2021: naast de reguliere zorgmedewerkers gaan we ook op zoek naar medewerkers vanuit welzijn/sociaal domein. Leerlingen worden meer 'boven formatief' ingezet waardoor zij meer aandacht kunnen besteden aan het eigen leerproces.

BrabantZorg hanteert de volgende kengetallen voor haar minimale samenstelling van teams:​​

Uit de monitoring van de personeelsontwikkeling (gebaseerd op de werkelijke uren-inzet van het personeel in de zorgteams) in de zorgverlening tussen september 2018 en september 2019 is gebleken dat er een duidelijke groei heeft plaatsgevonden in de inzet van het aantal gastvrouwen (van 8% naar 13%, dit betreft alle medewerkers in de zorg). In september 2020 is dit enigszins gezakt naar 12%, nog steeds veel meer dan in 2018 (mogelijk heeft dit te maken met de coronacrisis). De inzet van helpenden is in 2019 gestabiliseerd op 10% van de totale personeelsinzet. In september 2020 zijn de helpenden gestegen naar 11%. 

​Het aantal verpleegkundigen (niveau 4 en 6) is in absolute zin gestegen. Procentueel is hun inzet nagenoeg gelijk gebleven (respectievelijk 8% en 4 % van de totale personeelsinzet). In september 2020 is dit respectievelijk 9% en 4%, dus een stijging van niveau 4. De inzet van verzorgenden (niveau 3) is verder afgenomen van 71% naar 66%.  In september 2020 is dat 64%.  ​